بررسی ومقایسه فرضیه نفرین منابع در ایران و نروژ (2008-1970)

از جمله مهمترین اهداف کلان اقتصادی هر کشور دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و باثبات در بلندمدت می باشد. در راستای تحقق این هدف عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی تعیین کننده بسیار زیادی از سوی صاحب نظران و اقتصاددانان مطرح شده است که منابع طبیعی یکی از آنهاست. در ابتدا این تصور وجود داشت که درآمدهای فراوان حاصل از منابع طبیعی برای یک کشور ایجاد ثروت کرده و پیشرفت اقتصادی و کاهش فقر را به دنبال دارد. اما مشاهدات تجربی عکس این ادعا را نشان می دهد. بگونه ای که میزان پیشرفت اقتصادی و کاهش فقر در برخی از کشورهای ثروتمند از نظر منابع طبیعی نسبت به دیگر کشورها بسیار ضعیف بوده است. این تعارض میان تئوری و تجربه باعث شد تا تلاش های زیادی برای تبیین علل رابطه ی منفی میان رشد اقتصادی و فراوانی منابع طبیعی انجام شود. از سوی دیگر، باید اشاره داشت که استفاده از واژه نفرین منابع بدان معنی نیست که تمام کشورهای دارنده ی منابع طبیعی عملکرد خوبی از لحاظ رشد و پیشرفت اقتصادی ندارند، بلکه کشورهایی نیز وجود دارند که با مدیریت صحیح منابع و جریان ورودی درآمدهای حاصل از منابع طبیعی توانسته اند پیشرفت های اقتصادی قابل ملاحظه ای داشته باشند. لذا با عنایت به این موضوع که ایران با منابع طبیعی فراوان، وابستگی بالایی به درآمدهای ناشی از صادرات این منابع دارد و همچنین در نظر گرفتن این نکته که از بین بیش از ده کشور بزرگ تولیدکننده ی نفت، تنها کشور نروژ است که ساختار سیاسی و اقتصادی کاملاً متفاوتی با بقیه ی کشورها دارد، در این مطالعه به بررسی نحوه اثرگذاری سرمایه طبیعی بعنوان یکی از انواع مختلف سرمایه بر روی رشد اقتصادی ایران و نروژ انجام طی دوره 2008-1970 پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در کوتاه مدت، در ایران و نروژ وفور منابع طبیعی، درجه آزادی اقتصادی، سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی تأثیر مثبت و معنادار و بیماری هلندی و نرخ تورم تأثیر منفی و معنادار بر تولید ناخالص داخلی دارد. در حالیکه در بلندمدت، در ایران و نروژ متغیرهای منابع طبیعی فراوان، درجه آزادی اقتصادی، سرمایه فیزیکی تأثیر مثبت و نرخ تورم تأثیر منفی بر تولید ناخالص داخلی دارد، ولی ضریب متغیر بیماری هلندی برای نروژ مثبت و برای ایران منفی است.